Đừng để người đọc cảnh giác với sách

tổng giám đốc giáo dục thông tin sai sót liên kết chất lượng cao người tiêu dùng

(Toquoc)-Học giả người Anh Samuel Johnson từng nói: "Sách giống như bạn hữu". Nhưng quá nhiều sự cố xảy ra đối với sách của thị trường xuất bản Việt Nam hiện nay đang khiến cho người đọc mang cái nhìn cảnh giác với "bạn hữu".

Những sự cố với sách, nhất là sách giáo dục, chưa bao giờ nguội trên các phương tiện thông tin đại chúng. Cách đây 2 ngày, sách Vở luyện từ và câu lớp 3, tập 2, NXB Hà Nội, bị phát hiện đưa thông tin nhầm lẫn nghiêm trọng về lịch sử. Theo đó, chiến thắng quân Nam Hán lừng lẫy trên sông Bạch Đằng của Ngô Quyền đã được thay "chủ nhân" bằng Lý Thường Kiệt.

Trả lời báo chí, Tổng giám đốc kiêm Tổng biên tập NXB Hà Nội Nguyễn Kim Sơn đã thừa nhận: sách được liên kết xuất bản với một đơn vị bên ngoài và sai sót trong quá trình biên tập.

Trong sách Vở luyện từ và câu lớp 3, tập 2, NXB Hà Nội có ghi, chiến thắng quân Nam Hán lừng lẫy trên sông Bạch Đằng của Ngô Quyền đã được thay "chủ nhân" bằng Lý Thường Kiệt.

Tuy nhiên, đây không phải sự cố đầu tiên hay hiếm hoi đối với các sách liên kết xuất bản.

Bởi chỉ mấy ngày trước đó thôi, độc giả liên tiếp phát hiện ra hai cuốn sách dành cho trẻ mẫu giáo chuẩn bị bước vào lớp 1 in hình cờ Trung Quốc để dạy trẻ về quốc kỳ gây phẫn nỗ dự luận là: Phát triển toàn diện trí thông minh cho trẻ (NXB Dân Trí) và Bé làm quen với chữ cái (NXB Đại học Sư Phạm).

Cuối năm 2012, sách Phép cộng trừ phạm vi 100, NB Trẻ, đưa một bài toán rợn người cho các cháu lớp 1: "Hai bàn tay em có 10 ngón, do đùa nghịch dao nên bị cụt mất đi hai ngón tay. Hỏi em còn lại mấy ngón tay?"

Trước đó ít lâu, sách Vở luyện tiếng Việt, NXB Đà Nẵng, cũng dành cho học sinh lần đầu tiên làm quen với chữ, đưa vào những mẫu chữ sai chính tả không thể chấp nhận như: dỗ tổ (viết đúng là giỗ tổ), cây lêu (viết đúng là cây nêu)... Sách Vở ô ly có viết chữ mẫu lớp 1, NXB Mỹ thuật, dẫn chứng cho mẫu vần ướt bằng từ thướt đo (viết đúng là thước đo). Truyện cổ tíchPhưu lưu kỳ thú, NXB Thông tin, với chữ phiêu lưu được viết thành phưu lưu to, rõ ngay tại bìa 1. Và còn nhiều sai sót đến khó tin ở nhiều loại sách giáo dục dành cho học sinh cấp 2, cấp 3 khác.

Đã có quá nhiều các hội thảo, hội nghị về ngành xuất bản, với nhiều biện pháp được đưa ra để siết chặt quản lý sách liên kết xuất bản. Rằng các nhà xuất bản phải thực hiện quy trình biên tập nghiêm túc theo đúng quy định liên kết xuất bản chứ không phải phó mặc cho đơn vị liên kết, chỉ bán giấy phép lấy tiền, như một số nhà xuất bản đang làm. Hay kiến nghị để các đơn vị liên kết được thực hiện một số công đoạn biên tập bản thảo sơ bộ trước khi nhà xuất bản thẩm định nội dung hoàn chỉnh, và cùng với nhà xuất bản chịu trách nhiệm trước pháp luật về nội dung, chất lượng xuất bản phẩm... Nhưng đâu vẫn hoàn đó.

Truyện cổ tíchPhưu lưu kỳ thú, NXB Thông tin, với chữ phiêu lưu được viết thành phưu lưu to, rõ ngay tại bìa 1

Nhiều nhà xuất bản, vì doanh thu, vẫn đang để cho các đối tác liên kết thao túng. Mỗi khi xảy ra sự cố, nhà xuất bản phải đứng mũi chịu sào, uy tín suy giảm. Còn các đối tác liên kết, vì lợi nhuận, và vì sự cả tin bấy lâu của người tiêu dùng sách, vẫn tiếp tục cho ra sạp những ấn phẩm được biên tập qua loa, với rất nhiều "sai sót đáng tiếc", với nhiều lần thu hồi, nhiều lần xin lỗi, nhiều lần khắc phục. Và sau khi đã nộp phạt, vẫn có thể vô tư tìm kiếm các nhà xuất bản khác, cho ra những ấn phẩm chưa rõ có chất lượng cao hơn hay không.

Có lý do khi pháp luật quy định mỗi nhà xuất bản phải thực hiện đúng chức năng, nhiệm vụ, tôn chỉ mục đích của nhà xuất bản đó. Không phải nhà xuất bản nào cũng có thể cho ra những ấn phẩm giáo dục dành cho lứa tuổi nhà trẻ, mẫu giáo, tiểu học. Và cũng không phải đơn vị có giấy phép in ấn, phát hành sách nào cũng được phép tham gia vào thị trường đầy nhạy cảm này. Nhất là khi những người đứng đầu các đơn vị đó đặt vấn đề lợi nhuận cao hơn giá trị giáo dục, giá trị nhân văn và tương lai của cả một thế hệ. Bởi sai một li, đi một dặm, trồng cây mất 10 năm, trồng ngườimất cả trăm năm.

Gandhi nói: "Không cần phải đốt sách để phá hủy một nền văn hóa. Chỉ cần buộc người ta ngừng đọc mà thôi". Đừng để người đọc, trẻ nhỏ, cảnh giác với sách, và cuối cùng là ngừng đọc./.

Cúc Y

chất lượng cao tổng giám đốc thông tin liên kết giáo dục sai sót người tiêu dùng